Bedankt voor je bezoek! Op deze pagina vind je extra materiaal over We Don’t Live Here Anymore: interviews, foto’s en video’s. Zo kun je nog even nagenieten of een kijkje achter de schermen nemen.
We zijn erg benieuwd naar jouw ervaring! Bedankt dat je erbij was, en wil je met ons meedenken? Vul dan hieronder ons korte onderzoek in.
In We Don’t Live Here Anymore kruipen de spelers in de huid van personages vol liefde, twijfel en verlangen. In deze interviews vertellen ze hoe ze hun rol beleven, wat ze herkennen uit hun eigen leven en welke uitdagingen ze tegenkwamen tijdens de repetities.
Silke (51) is fysiek performer. Ze werkt al sinds 1998 samen met Jakop Ahlbom en speelde mee in vele producties. Haar favoriete voorstelling is Lebensraum. In We Don’t Live Here Anymore speelt ze de rol van Mary.
Renato (62) is performer met een achtergrond in moderne dans en improvisatie. We Don’t Live Here Anymore is zijn eerste productie bij Jakop Ahlbom Company, waarin hij de rol van William speelt.
Gwen (49) is danseres en werkt sinds 2011 samen met Jakop Ahlbom. Haar favoriete producties waar ze in mee speelde waren Horror, Vielfalt en Syzygy. In We Don’t Live Here Anymore speelt ze de rol van Anna.
Reinier (55) is fysiek acteur en werkt sinds 2006 samen met Jakop Ahlbom. Zijn favoriete voorstelling is Innenschau. In We Don’t Live Here Anymore speelt hij de rol van George.
“Words deceive, bodies reveal.” Met die ondertitel vat Jakop Ahlbom de sfeer van We Don’t Live Here Anymore samen: de spanning tussen wat mensen zeggen en wat hun lichaam verraadt. “Met woorden kun je liegen, maar je lichaam vertelt altijd de waarheid,” zegt Ahlbom.
In deze nieuwe voorstelling onderzoekt hij hoe verlangen, schuld en bedrog hun uitwerking hebben op de vier personages, en hoe woorden en lichamen samen een verhaal vertellen. In dit interview vertelt hij over zijn keuzes en wat hij met de voorstelling wil overbrengen.
De thema’s verlangen, schuld en bedrog vormen het vertrekpunt. Maar wat is voor jou de kern van deze voorstelling?
“Het plot is vrij simpel, maar voor mij gaat het vooral om hoe de personages zich door de situatie heen bewegen. Wat doen ze, waarom doen ze dat, en wat zijn de consequenties? Dat vind ik veel interessanter dan de thematiek zelf of de set-up van overspel en vreemdgaan. Voor mij is dat eigenlijk alleen maar een kapstok.
Uiteindelijk gaat het over de mensen en hoe ze met elkaar omgaan. Vooral de relatie tussen de twee vrouwen staat centraal. Doordat er iets extreems gebeurt binnen die vriendschap, komt die relatie onder druk te staan. Het is makkelijk om dat te veroordelen, maar ik vind het juist spannend om te onderzoeken waarom dingen gebeuren.
Toch blijft de vraag ‘waar gaat het precies over’ lastig. Voor mij gaat het namelijk ook over wat het voor jou betekent als toeschouwer. Theater is voor mij altijd een dialoog met het publiek. Ik heb een duidelijk idee van waarom ik dingen doe, maar ik hoef niet alles uit te leggen. Ik vind het interessant om ruimte open te laten zodat de toeschouwer zelf kan interpreteren.”
Jouw eerdere werk was vaak zonder tekst. Waarom koos je ervoor om nu wel met tekst te werken?
“Ik wil mezelf blijven uitdagen. Daarom wilde ik tekst toevoegen als extra element. Het voelt alsof ik een nieuwe kleur aan mijn palet toevoeg: als ik altijd met dezelfde drie basiskleuren schilder, is het leuk om er één bij te mengen.”
En wat voegt tekst toe aan deze voorstelling?
“Voor deze voorstelling biedt de tekst een kader waardoor het publiek gerichter naar de situatie kan kijken en deze beter kan begrijpen. Het helpt om in de abstractie betekenis te zien, maar op een intuïtieve manier. Door woorden toe te voegen krijgt het publiek meer informatie en daarmee een duidelijkere richting. Dat voedt de emotie en kan ervoor zorgen dat mensen anders naar een handeling kijken.
Stel dat iemand door rood rijdt. Dan denk je misschien: wat een klootzak. Maar als je weet dat hij onderweg is naar het ziekenhuis met een ziek kind achterin, kijk je er heel anders naar. Dat kan tekst doen: informatie geven die ik fysiek niet altijd kan uitdrukken, maar die wel bepaalt hoe je naar een situatie kijkt. In deze voorstelling is het publiek soms beter geïnformeerd dan de personages zelf. Dat werkt goed in mysteries en drama: je ziet mensen elkaar ontmoeten, terwijl jij als toeschouwer al weet wat er op de achtergrond speelt. Juist dat spanningsveld kan tekst oproepen.”
De tekst is geschreven door Marijke Schermer, waarom heb je gekozen om met haar samen te werken?
“Ik vind haar werk erg interessant; ze schrijft veel boeken en toneelstukken, vaak over relaties, wat perfect past bij deze voorstelling.Ook heb ik eerder met haar samengewerkt aan De Architect in 2008, en dat ging toen heel goed. Toen ik besloot weer met tekst aan de slag te gaan, wilde ik graag opnieuw met haar samenwerken.”
Hoe onderscheidt deze voorstelling zich verder van je eerdere werk?
“Het stuk is intiemer, bijna een kamerspel. Veel mensen verwachten magie of goocheltrucs, maar voor mij is magie veel meer dan dat. In deze voorstelling spelen dansante elementen en duetten een grotere rol. Daarmee leunt het misschien weer meer aan bij mijn beginjaren, maar dan met de ervaring van nu.”
Wat hoop je te vertellen met deze voorstelling?
“Vooral wil ik dat mensen een ervaring meemaken waardoor ze emotioneel geraakt worden en anders naar de wereld en het leven gaan kijken. We kijken namelijk vaak vanuit één perspectief. In deze voorstelling probeer ik vier perspectieven te laten zien, zodat de complexiteit duidelijk wordt. Zo hoop ik dat het publiek zijn blik opent: er zit altijd meer achter dan wat je op het eerste gezicht ziet. We beoordelen situaties vaak te snel en generaliserend. Ik zeg niet dat we alles moeten accepteren, maar we kunnen alleen dingen veranderen als we begrip voor elkaar krijgen en voor de manier waarop een situatie in elkaar steekt.”
Marijke Schermer is roman- en toneelschrijver en schreef voor We Don’t Live Here Anymore de tekst die als voice-over door de voorstelling loopt. Daarmee geeft ze woorden aan wat Jakop Ahlbom in beweging vertelt. In dit interview vertelt Schermer meer over deze samenwerking.
Wat spreekt jou aan in de stijl van Jakop Ahlbom?
“Zijn voorstellingen, zoals Knock-out en Horror, zijn indrukwekkend door de actie en de trucs. Maar in elke voorstelling van hem zit altijd een typische Jakop-sfeer: iets dromerigs, tijdloos, melancholiek ook, een wereld die lijkt op de echte maar tegelijk een eigen universum vormt. Het is moeilijk te beschrijven, maar het is herkenbaar in al zijn werk.
De voorstellingen waar ik met hem samenwerk, zoals deze maar ook De Architect in 2008, wijken wat meer af van zijn gebruikelijke stijl omdat ze tekst bevatten. Maar zelfs dan doet hij dingen die andere regisseurs nooit zouden doen. Zo vroeg hij mij bij de Architect een scène te schrijven waarin iemand haar hart eruit snijdt. Toen ik vroeg: ‘Bedoel je écht haar hart eruit snijden?’, antwoordde hij alleen maar: ‘Ja, echt.’ Hij doet dingen die over het algemeen op het toneel onmogelijk lijken en dat maakt zijn werk zo bijzonder en spannend om aan mee te werken.”
Hoe verliep jullie samenwerking bij We Don’t Live Here Anymore?
“Jakop had een onderzoeksvoorstelling gemaakt waarin hij dialogen uit een film gebruikte. Hij had mij uitgenodigd om daarnaar te komen kijken. Wat me daar fascineerde, is dat de tekst niet volledig realistisch wordt ingezet. Door het contrast tussen de naturalistisch ingesproken dialoog en de abstracte bewegingen ontstaan er twee lagen. Die werken samen en vertellen iets over de subtekst, wat ik heel interessant vind. Ik had meteen het gevoel dat ik begreep waar hij naar zocht: een dubbele laag waarin tekst en lichaam samen iets vertellen.
Met die onderzoeksvoorstelling en het filmmateriaal als basis bespraken we wat belangrijk was. Omdat de tekst als voice-over werd gebruikt, moesten we goed zoeken naar de juiste toon: niet te theatraal, maar ook niet te neutraal. De stemmen van de vier personages moesten herkenbaar en van elkaar te onderscheiden zijn, juist omdat je niet ziet wie er spreekt. Vervolgens schreef ik scènes en deelde die in een vroeg stadium. Omdat de tekst op tape werd vastgelegd, moesten we heel precies afstemmen. Je kunt niet later zeggen: we veranderen dit nog even. Dat maakte het proces intensief, maar vooral erg interessant.
Wat de samenwerking extra waardevol maakte, was dat Jakop en ik zo verschillend denken: ik in taal en hij in beweging. We gebruiken heel andere middelen, maar waarderen dat juist enorm bij elkaar. Over de inhoud, de relaties, en de emoties begrijpen we elkaar juist goed. Dat maakt deze samenwerking voor mij heel inspirerend.”
Relaties en overspel staan centraal in deze voorstelling. Wat sprak jou daarin aan?
Ik schrijf bijna altijd over relaties en hoe dat moet of hoe ze misgaan, ik vind dat een eindeloze bron van ideeën. En voor deze voorstelling kozen we de grondzetting: twee koppels die vastzitten: huizen, kinderen, geschiedenis, routines en waarbij overspel het centrale thema is. We wilden dit thema niet plat behandelen, maar onderzoeken: waarom doet iemand dat eigenlijk? De een is gelukkig is zijn relatie maar zoekt avontuur, de ander is eenzaam en wil echt iets voelen.
Om dit thema verder op te rekken, besloten we de twee vrouwen die elkaar het langst kennen en vriendinnen zijn de belangrijkste personages te maken. Daardoor gaat het niet alleen over liefdesrelaties, maar ook over verraad binnen een vriendschap.”
Wat is de meerwaarde van tekst in deze voorstelling?
“Zonder tekst kun je dit verhaal volgens mij niet vertellen. Het gaat juist over hoe mensen met elkaar praten, maar ook over wat ze verzwijgen of verbergen. En over hoe ernstig dat kan zijn. Het gaat ook over dubbelheid: het een zeggen en het ander voelen. Dat zijn dingen die je niet op die manier kunt vertellen zonder tekst.”
Wat hoop je dat het publiek meeneemt?
“Ik vind het leuk als mensen over het onderwerp in gesprek gaan. Dat ze nadenken en praten over loyaliteit en de sympathie die ze voelen voor de personages. Het onderwerp kan interessante gesprekken opleveren en zegt ook altijd iets over jezelf. Het is mooi als het publiek het gesprek na de voorstelling voortzet en het eigen perspectief deelt.”